دورى از پرچانگى

گروهى از حکیمان فرزانه به درگاه انوشیروان آمدند و درباره موضوع مهمى به گفتگو پرداختند، ولى بوذرجمهر(بزرگمهر)که برجسته ترین فرد حکیمان بود، خاموشى نشسته بود حرفى نمى زد.
حاضران به او گفتند: ((چرا در این بحث و گفتگو با ما سخن نمى گویى ؟ ))
بوذرجمهر پاسخ داد: وزیران همانند پزشکان هستند، پزشک جز به بیمار دارو ندهد وقتى که من مى بینم راءى شما درست است ، سخن گفتن درباره آن ، از حکمت و راستکارى دور است :

چو کارى بى فضول من بر آید

مرا در وى سخن گفتن نشاید(131)

و گر بینم که نابینا و چاه است

اگر خاموش بنشینم گناه است

پاسخ عبرت انگیز انوشیروان

شخصى نزد انوشیروان (شاه معروف ساسانى )آمد و گفت : ((مژده باد به تو که خداوند فلان دشمن تو را از میان برداشت و هلاک کرد.))
انوشیروان به او گفت : ((اگر خدا او را از میان برد، آیا مرا باقى مى گذارد؟))

اگر بمرد عدو جاى شادمانى نیست

که زندگانى ما نیز جاودانى نیست

عزت با رنج ، بهتر از ذلت بى رنج

دو برادر بودند که یکى از آنها در خدمت شاه به سر مى برد و زندگى خوشى داشت و دیگرى از کار بازو، نانى به دست مى آورد و مى خورد و همواره در رنج کار کردن بود.
یک روز برادر توانگر به برادر زحمت کش خود گفت : ((چرا چاکرى شاه را نکنى ، تا از رنج کار کردن نجات یابى ؟ ))
برادر کارگر گفت : ((تو چرا کار نکنى تا از ذلت خدمت به شاه نجات یابى ؟ که خردمندان گفته اند: نان خود خوردن و نشستن بهتر از بستن شمشیر طلایى به کمر براى خدمت شاه است . ))

به دست آهک تفته (126) کردن خمیر

به از دست بر سینه پیش امیر

عمر گرانمایه در این صرف شد

تا چه خورم صیف (127) و چه پوشم شتا(128)

اى شکم خیره به نانى بساز

تا نکنى پشت به خدمت دو تا (129)

نجات یافتن نیکوکار و هلاکت بدکار

با گروهى از بزرگان در کشتى نشسته بودم . کشتى کوچکى پشت سر ما غرق شد. دو برادر از آن کشتى کوچک ، در گردابى در حال غرق شدن بودند. یکى از بزرگان به کشتیبان گفت : ((این دو نفر را از غرق نجات بده که اگر چنین کنى ، براى هر کدام پنجاه دینار به تو مى دهم . ))

اعتدال در زندگى

اگر بگوییم ریشه اساسى علم اخلاق ، اعتدال و میانه روى است سخن گزافى نگفته ایم ، على (ع ) در این باره میفرماید:لایرى الجاهل الا مفرطا او مفرطا⁽⁴⁴¹⁾
انسان نادان همیشه در حال افراد و تفریط است .
در قسمت اول این کتاب در باره خوردنیها خواندیم : که زیاد خوردن و کم خوردن هر دو مضر است ، اعتدال در خوراک ، اعتدال در مادیت ، اعتدال در معنویت و...
اگر تا امروز تمام نگرانى و اندیشه شما صرف این شده است که از جهات مادى پیشرف کنید،