چغندر

گیاهى است داراى برگهاى پهن ، بیخ آن درشت و گلوله مانند یا مخروطى شکل بر دو قسم است : چغندر رسمى ، چغندر فرنگى ، و چغندر قند.
چغندر رسمى درشت و شیرین است و پخته آن را مى خورند و خام آن به مصرف تغذیه حیوانات علفخوار مى رسد، چغندر فرنگى پوست و مغزش ‍ سرخ رنگ است و چندان شیرین نیست و در پختن بعضى خوراکها به کار میرود چغنر قند که آن را چغندر صنعتى هم مى گویند مخروطى شکل است

 و تا عمق سى سانتیمتر یا بیشتر در زمین فرو مى رود، پوست و مغزش سفید و بطور متوسط از 14 تا 18 درصد داراى ماده قندى مى باشد و در کارخانه هایى قند سازى براى ساختن قند به کار مى رود.
280((چغندر سرشار از ویتامین هاى (آ و ب و ث ) و داراى مقدار زیادى قند مى باشد، و خنک و سرد و اشتهاآور است ، و به اندازه کافى مقوى است .
داراى اثر رادیو اکتیو است که عمل آن در دستگاه هاضمه بدن قابل توجه و اهمیت مى باشد))⁽³⁶³⁾
از دستورات اسلامى معلوم مى شود که برگ چغندر بیش از بیخ آن مفید است ، و بیشتر به برگ آن اهمیت داده اند: عن ابى الحسن (ع ) قال اطعموا مرضاکم السلق یعنى ورقه فان فیه شفاء ولاداء معه و لا غائله و یهدى نوم المریض ⁽³⁶⁴⁾
امام هشتم (ع ) فرمودند: به بیماران ، برگ چغندر بدهید زیرا در آن شفاء است ، و هیچگونه درد و رنجى در آن نیست ، و ضمنا آرامش در خواب مریض ایجاد مى کند.⁽³⁶⁵⁾((مفیدترین و بهترین اعضاء چغندر برگ آن است و بعد ساقه هاى آن و سپس بیخ آن که پخته آن لبو نام دارد.
برگهاى کلفت چغندر سنگین و دیر هضم است ولى در اثر پختن سختى و نفخ آن از بین مى رود، خنکى برگهاى نازک آن زیاد است و قوت غذایى کمترى دارد ولى در عوض دواى بسیار خوبى است ))⁽³⁶⁶⁾((چغندر اثر ملین ، مدر و آرام کننده دارد))⁽³⁶⁷⁾عن ابى الحسن (ع )، ان السلق یقمع عرق الجذام و ما دخل الجوف المبرسم مثل ورق السلق ⁽³⁶⁸⁾
حضرت رضا(ع ) فرمودند: چغندر ریشه مرض جذام را نابود مى کند، و براى کسى که مرض ذات الجنب (التهاب پرده بین کبد و قلب ) دارد چیزى بهتر از برگ چغندر نیست .((چغندر به علت داشتن ارسنیک و گوهر شب چراغ و روبیدیم از جذام جلوگیرى مى کند برگ چغندر سحرگاه بى مزه و شامگاه شیرین است ، زیرا در روز با کمک نور آفتاب ، قند مى سازد و شب به تدریج آن را جهت ذخیره به بیخ خود که انبار آن است میفرستد و به همین جهت است که اگر برگ آنرا صبح بچینند و میل نمایند جزء سبزیهاى خنک بوده و عصر خنکى کمترى دارد))⁽³⁶⁹⁾
حضرت رضا(ع ) در کلام دیگرى در کلام دیگرى چغندر را براى بسیارى از امراض تجویز فرمودند و ضمنا آنرا گیاهى نیرومند کننده استخوان و رویاننده گوشت بدن معرفى فرمودند.قال ابوالحسن (ع ) علیک باالسلق ، فانه ینبت على شاطى الفردوس و فیه شفاء من الادواء، و هو یغلظ العظم و ینبت اللحم ⁽³⁷⁰⁾
((چغندر بسیار مقوى و پر قوت است چون قند طبیعى و منیزیم آن زیاد است و این دو ماده اثر زیادى بر روى استخوان بندى و مایعات بدن دارند بعلاوه چغندر مقدارى فسفر و ویتامین (ب ) دارد که این دو ماده براى تسکین و آرام کردن اعصاب نقش بزرگى را بازى مى کنند، همچنین چغندر داراى مقدارى ویتامین (ث ) است که به علت داشتن همین عناصر مفید و حیات بخش ، براى امراض اعصاب و حتى سرطان و سل ، مصرف آن تجویز مى شود.
چغندر همچنین داراى روبیدیوم مى باشد و این ماده بواسطه خاصیت رادیو اکتیویته اى که دارد در دستگاه هاضمه فوق العاده تاءثیر دارد و به همین علت است که چغندر را براى اشخاص کم خون یا کسانیکه مبتلا به کمبود املاح معدنى شده اند تجویز مى کنند))⁽³⁷¹⁾
براى آنکه به اثرات شفابخش چغندر، آب و برگ بیشتر واقف شویم ، ببینیم دانشمندان غذاشناس روز چه میگویند:((چغندر با آنکه خاصیت مسهلى ندارد معذلک پاک کننده شکم است به هضم غذا کمک مى کند و التهاب معده را فرو مى نشاند.
قند چغندر براى مبتلایان به مرض دیابت خوب نیست ولى در عوض ، خداوند مصلح آن ، یعنى دواى مرض قند را در ساقه و برگ آن قرار داده است ، مشروط به اینکه صبح زود آنرا بچینند و در سایه خشک کنند.
خوردن پخته چغندر رعشه را معالجه مى کند، مخصوصا برگ سرخ رنگ آن ، اگر آنرا خام با سرکه و خردل بخورید طحال را باز میکند و ورم آنرا فرو مى شناند جهت درد پشت و مثانه امراض مقعد مفید است چغندر براى درد کلیه مفید است و داراى مواد ازته ، موادى قندى ، املاح معدنى مانند کلسیم و آهن نیز مى باشد چغندر چه پخته و چه خام مقوى است و با آنکه 17 درصد قند دارد خنک مى باشد و این خاصیت در برگ آن زیادتر است ، آب لبو براى بهبود التهاب مثانه رفع یبوست و بیماریهاى پوست مصرف مى شود